ΒΙΒΛΙΟ: Σμύρνη 1922 «…κι αρχίνισεν η σφαή κι ηπήρεν το φευγιό…»

Εδώ και καιρό αναζητούσα  ένα μυθιστόρημα που να αναφέρεται στη Μικρασιατική καταστροφή. Αυτό που έψαχνα όμως δεν ήθελα να έχει τη μορφή ενός απλού ρομάντζου ή της απλής εξιστόρησης της πορείας μιας Σμυρναίικης  οικογένειας στα χρόνια της καταστροφής. Αναζητούσα κάποιο που να περιέχει  και ιστορικά στοιχεία με αναφορές σε καίρια πολιτικά και διπλωματικά συμβάντα που τελικά οδήγησαν στην απώλεια τμημάτων της Ελληνικής επικράτειας ( Ιωνία, Βόρεια Ήπειρο και Ανατολική Θράκη).

Όταν ο βιβλιοπώλης μου σύστησε το βιβλίο της Τόνιας Α. Μανιατέα (εκδόσεις Νεφέλη) με διαβεβαίωσε πως είναι ένα από τα πιο καλογραμμένα μυθιστορήματα και πως καλύπτει το Μικρασιατικό πόλεμο παραθέτοντας με ακρίβεια αρκετά ιστορικά γεγονότα.

Ξεκινώντας την ανάγνωση και από το σημείωμα της συγγραφέως κατάλαβα πως είχαμε όχι μόνο κοινή καταγωγή αλλά και κοινά ακούσματα από τους παππούδες μας. Μ’ άρεσε που χρησιμοποιούσε τη μικρασιατική ντοπιολαλιά και στις αράδες του βιβλίου αναγνώρισα πολλές από τις φράσεις και λέξεις που χρησιμοποιούσαν οι παππούδες μου. Ένιωσα οικεία!!

Χαμένες Πατρίδες – Μικρά Ασία

Μικρά Ασία

Κάθε φορά που μαζεύεται η οικογένειά μου είναι μια ευκαιρία να συζητήσουμε.. να θυμηθούμε… και ενίοτε να μελαγχολίσουμε από τις αναμνήσεις της Χαμένης Πατρίδας.  Οι τρεις από τους τέσσερις παππούδες μου κατάγονταν από τη Μικρά Ασία, οι δύο από τη Σμύρνη και η μια γιαγιά από τη Σελεύκεια (πάνω από την Κύπρο). Οι ιστορίες που ακούγαμε εγώ και η αδελφή μου σαν παιδιά ήταν πολλές και μας δημιουργούσαν έντονα συναισθήματα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως φοβόμουν τους Τούρκους και πολλές φορές έβλεπα εφιάλτες.

Οι παππούδες το 1922 ήταν μικρά παιδιά, συγκεκριμένα ο παππούς ο Νίκος (πατέρας της μητέρας μου) μας έλεγε ότι για να καταφέρουν να φθάσουν στην προκυμαία ο πατέρας του έδινε λίρες στους Τούρκους για να τους αφήσουν να περάσουν.  Η γιαγιά μου η Κατερίνα (μητέρα της μητέρας μου) έφυγε με την οικογένειά της μετά το διωγμό το ίδιο συνέβει και με την οικογένεια της γιαγιάς μου της Ντόρας που ήταν καθολική και έτσι είχε την προστασία των ξένων δυνάμεων.

Οι πιο τραγικές, πάντως, ιστορίες έχουν ειπωθεί από τον παππού ο οποίος περιέγραφε ξανά και ξανά πως εγκατέλειψαν το παντοπωλείο που είχαν στη Σμύρνη, το σπίτι και όλη τους την περιουσία και έφυγαν με άδεια χέρια βλέποντας την πόλη να φλέγεται και τα άψυχα κορμιά των συμπολιτών τους να κείτονται στο δρόμο μέχρι τη θάλασσα. Δεν μπορούσε, ακόμα και στα βαθιά γεράματα, να ξεχάσει αυτή την εικόνα. Μάλιστα κάποια στιγμή πήγαν με τη γιαγιά μου στη Σμύρνη με σκοπό να βρούν το πατρικό του….  δε θα ξεχάσω τη στεναχόρια που είχε όταν γύρισε άπραγος λέγοντας πως ενώ κάποιοι είχαν βρει τα σπίτια τους εκείνος ήταν άτυχος και δεν είχε βρει τίποτα!! Δυστυχώς πέθανε μ’ αυτό τον καημό.

Σ’αυτό το σημείο θέλω να επισημάνω τη δύναμη και τη θέληση  αυτών των ανθρώπων που ενώ έχασαν το βιός τους δημιούργησαν εκ νέου περιουσίες.

Τελικά, αυτές οι αναμνήσεις, μαζί με κάποια επίσημα έγγραφα της εποχής  και διάφορες παραγγελίες που είχε κάνει ο πατέρας του παππού μου πριν την καταστροφή, είναι όλα όσα έχουμε από τη Χαμένη μας Πατρίδα…